Tragiczny w skutkach transport medyczny.
Artykuł rozpocznę od dramatycznej historii. W styczniu 2021 roku miał miejsce głośny wypadek. Pacjent w trakcie transportu medycznego otworzył drzwi karetki i wpadł prosto pod jadący za nią samochód. Zmarł w wyniku odniesionych obrażeń. Lekarz, który wystawił skierowanie na transport, usłyszał zarzut umyślnego narażenia pacjenta na doznanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Według prokuratora nieprawidłowo zakwalifikował pacjenta do transportu w pozycji siedzącej, zamiast leżącej. Groziło mu do 3 lat więzienia.
Na szczęście tak tragiczne i głośno komentowane w przestrzeni publicznej sytuacje zdarzają się bardzo rzadko. Jednak nadal, mimo nieprawdopodobnej, osobistej tragedii dla najbliższych pacjenta, ta sytuacja przeraża mnie również z lekarskiego punktu widzenia.
Dlaczego? Jakich zasad musi przestrzegać lekarz POZ, aby nie zwiększać ryzyka wystąpienia podobnej sytuacji? Kto i kiedy wystawia skierowanie na transport medyczny?
Na początek przepisy:
Kto wystawia zlecenie na transport medyczny?
Lekarz, który w danym momencie kieruje leczeniem pacjenta i może poświadczyć o jego stanie zdrowia.
Transport medyczny płatny czy bezpłatny?
Bezpłatny transport medyczny.
Należy się pacjentom ze współistniejącą dysfunkcją narządu ruchu, w zakresie do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej udzielającego świadczeń we właściwej dziedzinie i z powrotem, w przypadkach:
a) konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej z wyłączeniem stanów nagłego zagrożenia zdrowia lub życia – w takich sytuacjach wzywane jest pogotowie ratunkowe,
b) wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia, np. w przypadku kierowania przez lekarza POZ na pierwszą wizytę do specjalisty. Zlecenie na transport sanitarny wystawia lekarz POZ (tj. kierujący na konsultację). W przypadku konieczności odbycia kolejnych wizyt, zlecenie na transport sanitarny wystawia już lekarz specjalista. Jeżeli skierowanie do poradni zostało wydane w szpitalu lub innej poradni, zlecenie wystawia lekarz kierujący (ze szpitala lub AOS).
Płatny transport medyczny.
W pozostałych przypadkach, jeżeli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
- zlecenie wystawione jest przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego,
- pacjent porusza się samodzielnie, ale przy korzystaniu ze środków transportu publicznego wymaga pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych,
- cierpi na jedną z chorób:
- krwi i narządów krwiotwórczych,
- nowotworowych,
- oczu,
- przemiany materii,
- psychicznych i zaburzeń zachowania,
- skóry i tkanki podskórnej,
- układu krążenia,
- układu moczowo-płciowego,
- układu nerwowego,
- układu oddechowego,
- układu ruchu,
- układu trawiennego,
- układu wydzielania wewnętrznego,
- zakaźnych i pasożytniczych,
- urazów i zatruć,
- wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych,
(czyli praktycznie w każdym przypadku) przejazd pacjenta będzie sfinansowany ze środków publicznych w 40%. Pozostałe 60% musi pokryć samodzielnie.
Kto wystawia zlecenie na transport daleki w POZ (łączna odległość transportu w obie strony przekracza 120km)?
Tylko lekarz POZ (z ustawowej definicji), dla pacjenta ze swojej listy aktywnej.
Pacjent wnioskuje o taki transport. Lekarz POZ ustala zasadność wniosku i wskazuje realizatora transportu. Pacjent składa wniosek wraz z odpowiednimi załącznikami w oddziale NFZ stosownym do miejsca zamieszkania. Decyzję o transporcie podejmuje Dyrektor właściwego oddziału NFZ, po rozpatrzeniu wniosku.
Pozycja siedząca czy leżąca podczas transportu?
Oceniasz samodzielnie, na podstawie aktualnego stanu zdrowia pacjenta.
Dlaczego opisana na wstępie sytuacja jest przerażająca?
Hipotetyczna historia. Pacjent z dysfunkcją narządu ruchu i niedosłuchem, który na co dzień nie wychodzi z domu. Kilka miesięcy temu na wizycie u jednego z lekarzy z Twojej przychodni otrzymał skierowanie do poradni specjalistycznej. Bez zlecenia na transport, bo nie wiadomo, jakie będą terminy oczekiwania. Doczekał się, wizytę ma pojutrze i potrzebuje zlecenia teraz. Od Ciebie. Nie znasz pacjenta, a lekarz wystawiający skierowanie już tu nie pracuje albo jest na urlopie. W dokumentacji medycznej są tylko informacje nt. przedłużania stałych leków. Po zlecenie na transport do przychodni w imieniu pacjenta zgłasza się członek rodziny. Mówi, że pacjent „na spokojnie” usiądzie w transporcie. Chcesz mu pomóc. Co zrobisz?
Źródła:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 41. – tj. z dnia 25 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285).
- Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, tj. z dnia 15 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 540).
- Zarządzenie Nr 79/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 czerwca 2022r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna.