Jako lekarze prowadzący własną działalność gospodarczą, stajemy przed wyzwaniem zrozumienia zawiłości systemu podatkowego i ubezpieczeniowego w Polsce. Nie jest to łatwe, ale dobrze dobrana forma opodatkowania i właściwe rozumienie składek ZUS mogą znacząco wpłynąć na naszą sytuację finansową. W tym przewodniku przyjrzymy się obu tym zagadnieniom w zakresie, w którym mogą Cię dotyczyć, z uwzględnieniem najnowszych zmian w przepisach na rok 2023.
Przykład lekarza kończącego staż.
Po zakończeniu stażu i otrzymaniu nieograniczonego PWZ planowałem rozpocząć pracę w POZ. Dodatkowo chciałem pracować na dyżurach w NiŚPL. Zanim jednak do tego doszło, z racji, iż zdecydowałem się na zatrudnienie w ramach kontraktu, musiałem założyć jednoosobową działalność gospodarczą i wybrać formę opodatkowania. Z uwagi na to, że pracę rozpoczynałem w listopadzie, początkowo wybrałem skalę podatkową, a od stycznia kolejnego roku przeszedłem na ryczałt. Skąd takie decyzje? Czy ponownie bym się na to zdecydował?
Poniżej przestawię formy opodatkowania dostępne dla lekarzy, a na koniec wyjaśnię Wam swój wybór.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych dla lekarza.
Prowadząc indywidualną praktykę lekarską, możesz zdecydować się na opodatkowanie na zasadach ogólnych. W tej formie stawka podatkowa jest równa 12% dla rocznych dochodów do kwoty 120 000 zł. Przy wyższych dochodach opodatkowanie wynosi 10 800 zł (kwota to 12% z różnicy pomiędzy 120 000 zł i 30 000 zł – kwoty wolnej od podatku) plus 32% z nadwyżki ponad 120 000 zł.
Przykładowo, jeśli Twoje roczne dochody są na poziomie 200 000 zł, zapłacisz podatek w wysokości 10 800 zł + 32% z 80 000 zł (czyli 25 600 zł), co razem daje 36 400 zł podatku do zapłaty. Natomiast, jeśli Twoje roczne dochody wyniosą 100 000 zł, zapłacisz podatek w wysokości 12% z 70 000 zł (100 000 zł minus kwota wolna od podatku 30 000 zł) co daje 8 400 zł podatku do zapłaty.
Cenne wskazówki: Jeśli jesteś w związku małżeńskim i druga połówka nie osiąga przychodów lub są one zdecydowanie mniejsze, to warto rozważyć wspólne rozliczenie podatku (podwójna kwota wolna od podatku). Oczywiście najpierw najlepiej skonsultować to z doradcą podatkowym lub doświadczonym księgowym. Drugą kwestią są zwolnienia i ulgi podatkowe. Warto je przejrzeć pod adresem: https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/.
Podatek liniowy.
Możesz również wybrać opodatkowanie liniowe, które polega na zastosowaniu jednolitej stawki podatkowej wynoszącej 19% dla dochodów ze wszystkich źródeł. W przypadku tej formy opodatkowania nie korzystasz z żadnych ulg podatkowych, ani kwoty wolnej od podatku, możesz natomiast odliczać od przychodu koszty. Jeżeli jednak ich nie masz, a zarobisz, np. 200 000 zł w ciągu roku, zapłacisz podatek w wysokości 19% z 200 000 zł, czyli 38 000 zł.
Ryczałt dla lekarza.
Ostatnia forma opodatkowania, którą możesz wybrać to ryczałt. W 2023 roku, stawka ryczałtu dla przychodów ze świadczenia usług lekarskich wynosi 14%. Jeśli zarobisz 200 000 zł w ciągu roku, zapłacisz podatek w wysokości 14% z 200 000 zł, czyli 28 000 zł. Wybierając tę formę opodatkowania, rezygnujesz z ulg podatkowych, kwoty wolnej od podatku oraz wspólnego rozliczania z małżonkiem. Ryczałt jest obliczany od przychodu, a nie dochodu, co oznacza, że nie odliczasz kosztów uzyskania przychodu.
Stawki ryczałtu dla innych usług.
Jeżeli oprócz działalności leczniczej zajmujesz się np. nauczaniem, musisz pamiętać, że stawki ryczałtu różnią się w zależności od rodzaju prowadzonej działalności i mogą wynosić od 2% do 17%. Są one powiązane z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU), która z kolei jest skorelowana z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD). W celu doboru odpowiedniej stawki ryczałtu do świadczonych usług, należy zatem przyporządkować odpowiednie PKD, a następnie PKWiU.
Podsumowanie.
Karta podatkowa dla lekarza.
Ta forma opodatkowania polega na opłacaniu stałych stawek podatkowych. W przypadku lekarzy ich wysokość jest zależna od liczby przepracowanych godzin. Wysokość podatku nie zależy od wysokości przychodu, co powoduje, że opłacalność karty podatkowej wzrasta proporcjonalnie do wzrostu przychodów. Stawki podatku na karcie są ściśle określone, jednak urząd skarbowy może indywidualnie podwyższyć stawkę podatku nawet o połowę.
Uwaga, tę formę opodatkowania mogą kontynuować jedynie osoby, które wcześniej były w niej rozliczane. Obecnie nie ma możliwości przejścia na taką formę opodatkowania, ani wyboru jej.
Ubezpieczenia społeczne (potocznie zwane ZUS-em) dla lekarza.
Od 1. do 6. miesiąca prowadzenia działalności lekarskiej:
- w przypadku skali podatkowej składka zdrowotna wynosi 9% dochodu, jednak nie mniej niż 314,10 zł. W przypadku podatku liniowego wynosi 4,9% dochodu (składkę zdrowotną w 2023 r. do limitu rocznego 10200 zł można zaliczyć do kosztów lub odliczyć od podstawy opodatkowania). W przypadku ryczałtu patrz niżej*,
- ZUS-u i innych składek społecznych nie płacimy, jest to tzw. „Ulga na start”. Oczywiście skorzystanie z niej jest dobrowolne.
Od 7. do 30. miesiąca prowadzenia działalności lekarskiej:
- w przypadku skali podatkowej składka zdrowotna wynosi 9% dochodu, jednak nie mniej niż 314,10 zł. W przypadku podatku liniowego wynosi 4,9% dochodu (składkę zdrowotną w 2023 r. do limitu rocznego 10200 zł można zaliczyć do kosztów lub odliczyć od podstawy opodatkowania). W przypadku ryczałtu patrz niżej*,
- w uproszczeniu ZUS i inne składki społeczne w drugiej połowie 2023 roku – 341,72 zł (czytaj więcej – https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00286).
Po 30. miesiącu prowadzonej działalności lekarskiej:
- w przypadku skali podatkowej składka zdrowotna wynosi 9% dochodu, jednak nie mniej niż 314,10 zł. W przypadku podatku liniowego wynosi 4,9% dochodu (składkę zdrowotną w 2023 r. do limitu rocznego 10200 zł można zaliczyć do kosztów lub odliczyć od podstawy opodatkowania). W przypadku ryczałtu patrz niżej*.
- w uproszczeniu ZUS i inne składki społeczne – 1418,48 zł (czytaj więcej – https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00274)
W celu poglądowych wyliczeń składek, podatków polecam poniższe kalkulatory.
*W przypadku ryczałtu składka zdrowotna będzie uzależniona od przychodów:
Ryczałtowcy od 1 lipca 2022 roku mogą skorzystać z odliczenia 50% opłaconych składek zdrowotnych od przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Jaka jest najlepsza forma opodatkowania dla lekarza POZ na własnej działalności?
Na koniec wyjaśnię jaką formę opodatkowania ja wybrałem i skąd taka decyzja. Przypomnę, że jestem lekarzem, który zaraz po stażu zaczął pracę w POZ, nie rozpoczynając specjalizacji.
Pracując jako lekarz stażysta, zarobiłem do końca października około 56 389 zł. Po oszacowaniu swoich przyszłych zarobków w POZ stwierdziłem, iż do końca roku nie przekroczę granicy 120 000 zł, więc od dochodu zapłacę 12% podatku, będąc na skali podatkowej. Dodatkowo rozpoczynając nową pracę muszę kupić sporo rzeczy co pozwoli mi wygenerować koszty obniżające opodatkowany dochód.
Pozostając na tej formie opodatkowania w kolejnym roku, próg 120 000 zł przekroczyłbym już po 6 miesiącach. Konieczna zatem była zmiana opodatkowania na ryczałt, szczególnie że w kolejnym roku nie planowałem już generowania kosztów. Dzięki temu, w ciągu następnego roku zapłaciłem kilkanaście tysięcy podatku mniej niż zapłaciłbym, będąc na skali podatkowej.